Pieczątki exlibris - drewniane stemple do oznaczania księgozbiorów.

Stemple exlibris

Drewniane stemple ustąpiły miejsca nowoczesnym pieczątkom już jakiś czas temu. Jednak uwierzcie nam – mało który przedmiot z minionej epoki daje tak dużo przyjemnych emocji, jak stempel exlibris. Możliwość odbicia pieczęci z własnym imieniem i nazwiskiem daje poczucie wyjątkowości i sprawia, że jeszcze bardziej utożsamiamy się z naszymi książkami. Nieidealna odbitka, dotyk drewna, kruczoczarny tusz sprawiają, że ten „analogowy” charakter stempli exlibris przenosi nas kilkanaście, jak nie kilkadziesiąt lat wstecz.

Exlibris – czym jest i do czego służy?

Trochę historii. Exlibris (łac. ex libris – z książek) jest to znak własnościowy danego egzemplarza książki. Najczęściej z imieniem i nazwiskiem właściciela (mogą to być również stylizowane inicjały) lub nazwą instytucji. W Polsce najstarsze znaki graficzne wykorzystywane do oznaczania księgozbiorów datuje się na wiek XIV. Z czasem, kiedy same księgi ilustrowano w coraz to piękniejszy sposób, exlibrisy również stawały się bardziej ozdobne. W XV wieku malowano nawet całe herby rodowe na pierwszych stronach książek, aby jeszcze dobitniej zaznaczyć właściciela danego egzemplarza książki, manuskryptu.

Kiedy do głosu doszedł druk na większą skalę, ekslibrisy zaczęto drukować na osobnych kartkach, żeby je później wklejać na wewnętrzną stronę okładki.

Własny spersonalizowany stempel ekslibris ma obecnie 2 podstawowe funkcje. Po pierwsze stanowią swego rodzaju podpis właściciela i dzięki temu poniekąd zabezpieczają przed zapodzianiem się danej książki. Często jest tak, że pożyczymy od kogoś książkę, a po kilku miesiącach całkiem zapominamy od ją pożyczyliśmy. Pieczątka ekslibris ma za zadanie określić właściciela danego egzemplarza książki. Druga funkcja, to zdobienie książek. Często właściciele pieczęci exlibris przywiązują dużą wagę do wyglądu grafiki. Nic dziwnego. W końcu własny personalizowany exlibris jest bardzo osobistym przedmiotem.

>>> Dokładna definicja i zarys historyczny <<<

Stempel exlibris – korzyści posiadania własnej pieczątki exlibris

Poza wcześniej wspomnianymi korzyściami związanymi z funkcją „podpisywania” swoich książek, jak również funkcją czysto ozdobną, jest jeszcze korzyść emocjonalna. Uczucie towarzyszące odbijaniu pieczęci na swoich książkach jest niepowtarzalne. W mgnieniu oka przenosimy się w odległe czasy minionych epok. Odsuwamy na bok telefony, klawiatury i inne współczesne przedmioty, które towarzyszą nam na co dzień. Odbicie własnego nazwiska za pomocą tak analogowego przedmiotu, jakim jest stempel ekslibris naprawdę daje dużo frajdy i uczy szacunku do książek.

Informacje zamieszczane na stemplu exlibris

Przyjęło się, że w ekslibrisach stosujemy zwrot Ex Libris, który w łacinie oznacza dosłownie „z książek” lub „z księgozbioru”. Następnie podajemy imię i nazwisko właściciela danego księgozbioru. Nie jest to jednak sztywna reguła. Można również użyć spolszczonego zwrotu „Ekslibris” lub napisać po prostu „Ta książka należy do”, „Z księgozbioru”, „Z biblioteki” lub po prostu „Książka” i dalej imię i nazwisko.

Pieczątka exlibris – jaką grafikę wybrać?

Są różne szkoły dobierania grafik do własnych stempli exlibris. Mamy tutaj w zasadzie pełną dowolność i zależy to ściśle od przyszłego posiadacza pieczątki ekslibris. Jeśli identyfikujemy się z jakimś zwierzęciem, to możemy wykorzystać ten motyw do grafiki stempla. Jeśli np. lubimy podróżować, to również poszukajmy projektu stempla, który będzie do tego nawiązywał. Możemy również dopasować stempel ekslibris do charakteru posiadanego zbioru książek. Powiedzmy, że kolekcjonujemy wydawnictwa związane z kulinariami. Lub zbieramy książki traktujące o roślinach. A może nasza kolekcja składa się głównie z książek kryminalnych? Poszukajmy zatem wzoru, który będzie nawiązywał do tematu przewodniego naszej biblioteki.

Stemple exlibris – rozmiary

Rozmiary ekslibrisów są różne. Okrągłe, kwadratowe, prostokątne o różnych proporcjach. W zasadzie nie jest to tak bardzo istotne, ponieważ same rozmiary pieczęci wynikają z danego wzoru ekslibrisu.

Gdzie umieszcza się pieczęć exlibris?

Tradycja nakazuje, aby pieczęć exlibris była umieszczana na wewnętrznej stronie okładki książki. Natomiast w dzisiejszych czasach okładki książek często są wykonane ze śliskiego papieru kredowego. Na takim papierze istnieje duże ryzyko, że pieczęć się rozmaże. W takich przypadkach lepszym rozwiązaniem będzie umieszczenie pieczęci na stronie tytułowej. Osobiście nie jesteśmy wyznawcami żadnej konkretnej praktyki. Stemplujemy książki tam, gdzie uważamy, że będzie to widoczne i trwałe. W końcu pieczęć ekslibris musi spełniać swoje dwie podstawowe funkcje, czyli informacyjną i ozdobną. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby pieczęć umieścić w kilku miejscach, np. na początku i na końcu książki.

Stempel exlibris – jeden, czy kilka?

Mogłoby się wydawać, że stempel exlibris, to trudny wybór, ponieważ wykonana pieczęć zostaje z nami na zawsze. Nic bardziej mylnego. Są osoby, które wręcz kolekcjonują swoje stemple ekslibris. W domowej bibliotece zazwyczaj są książki, których właścicielami są różne osoby. Jedne należą ściśle do męża, inne do żony, jeszcze inne do dzieci. Są też egzemplarze, które uważane są jako „dobro wspólne”. I tutaj zachodzi konflikt, jak oznaczyć dane książki. Najlepszym i najprostszym rozwiązaniem jest wykonanie stempli exlibris dla wszystkich domowników lub wykonać jeden wspólny stempel exlibris, „Ex Libris Rodziny Popławskich” lub „Z księgozbioru Oli i Łukasza Lipiec”

Pieczątka exlibris – idealny prezent dla miłośników książek

Stemple exlibris, to wyjątkowe przedmioty dla wyjątkowych osób. Niestety, pomimo swojej długiej historii, nie są bardzo popularne wśród miłośników książek. Wyobraźcie sobie teraz zdziwienie takiego fana literatury, który został obdarowany stemplem ze swoim imieniem i nazwiskiem. Z doświadczenia wiemy, że taki prezent robi niesamowite wrażenie;) Więcej dowiecie się z wpisu na blogu >>> „Prezent dla miłośnika książek – idealne rozwiązanie”

Jeśli macie jakieś pytanie odnośnie stempli, to zapraszamy do zakładki KONTAKT